Lucifers

Toen ik onlangs een lucifer bij het afsteken afbrak en de twee helften weggooide, moest ik ietwat beschaamd aan mijn opa denken. Dat was pas een spaarzame man. Als hij een kalenderblaadje van de voorbije maand afscheurde, knipte hij daar een aantal velletjes van voor boodschappenbriefjes. Daarop schreef hij met zijn kleine lettertjes de dingen die oma en hij nodig hadden die week en die mijn zus of ik wekelijks haalden.
Eigenlijk was de inhoud van dat briefje elke week hetzelfde. Het eindeloze variëren dat in de jaren 90 zijn intrede deed, was aan hen voorbijgegaan. Ze waaiden ook niet met allerlei eettrends mee, aten iedere dag witbrood met roomboter, een ei en krentenbolletje, volvette kaas en boerenmetworst. En als het seizoen daar was, namen we voor opa zoute haring mee, wat niet verstandig was voor zijn veel te hoge bloeddruk.
Maar van haring en een borreltje genoot opa en dat liet hij zich niet ontzeggen.
Opa heeft 53 jaar voor dezelfde baas gewerkt (hij begon op 12-jarige leeftijd als loopjongen en heeft zich door avondstudie opgewerkt tot procuratiehouder).
En nu de lucifers, want zo kwam ik op mijn opa.
Mijn vader repareerde ooit op opa's verzoek een knop van een kastje dat dol gedraaid was, door stukjes lucifer in het schroefgat te stoppen en daarna de knop weer aan te draaien. Mijn opa vroeg hem kritisch: "Je hebt daar toch wel de afgebrande lucifers uit de asbak voor gebruikt, hè?"
Ook al leek dat gedrag wat krenterig, toen ik in een penibele situatie verkeerde, leende opa me zonder morren een paar duizend euro om daarmee een aanbetaling te doen op een nieuw huisje. En hij was niet dwingend in het op tijd terug betalen daarvan. Ik weet zeker dat hij vele anderen ook met geld geholpen heeft. In de oorlog kwamen er regelmatig mensen die het slechter hadden, bij mijn grootouders mee-eten.
Er bestaat een straatlied, getiteld "Lucifer, mijnheer?" en als je de tekst daarvan helemaal gelezen hebt (via Google te vinden), dan begrijp je de zorgzaamheid waarmee mijn opa met lucifers omging. Het kostte het arme knaapje in dat lied zijn leven om in de bittere kou die lucifers op straat te verkopen.
Mijn opa had daar oog en oor voor: een gul hart voor anderen, maar zuinig voor zichzelf.